Dürer, Rembrandt, Piccart en Mapplethorpe: vier subjectief gekozen zelfportretten uit de geschiedenis van de schilderkunst en de fotografie leren ons iets over de verschuivende blik op het ‘ik’. Wat ooit begon als een demonstratie van technisch meesterschap en zelfonthulling, evolueerde steeds meer naar zelfopvoering en zelfpresentatie, om vandaag te stranden bij de selfie.
Te oordelen aan het verschijnen van glijbanen (Carsten Höller), kippenhokken (Koen Vanmechelen), reusachtige bloemstukken in de vorm van hondjes (Jeff Koons), spreuken in vinylvloeren (Lawrence Weiner), zelfverminkingen (Marina Abramović), kingsize pepermuntgeurbommen (Peter De Cupere), fotorealistisch geschilderde porno (John Currin) en hightech religieuze kitsch (Raqib Shaw) lijkt het erop alsof niets meer ondenkbaar is in de ‘hedendaagse kunst’. Anything goes? Schijn bedriegt ...
Als reactie op de triomf van le n’importe quoi dat de laatste decennia in onze musea wordt opgevoerd ─ van de Cloaca van Wim Delvoye tot Lawrence Weiners spreuken op de vloer ─ wordt de roep naar het ambachtelijke steeds luider. Is dat ongenoegen gerechtvaardigd, en zo ja, is een terugkeer naar het ambacht de oplossing? Eigenlijk gaat het hier om een vals dilemma waarvoor vruchtbaarder oplossingen bestaan. Het komt erop aan te begrijpen waarom niet alleen schilderkunst, maar vooral het aloude paradigma van de beeldende kunst als spiegel van de zichtbare werkelijkheid in toenemende mate in vraag worden gesteld.
Met zijn getatoeëerde varkens, zijn Cloaca en zijn Torre in Venetië wist Wim Delvoye zich nationaal en internationaal in de kijker te werken. Zijn inmiddels indrukwekkende productie leidt de aandacht wat af van het ondernemerschap dat is vereist om dergelijke grootschalige projecten te realiseren. En dat is jammer, want het maakt een belangrijk deel uit van Delvoyes artistieke project. Laten we daarom de schijnwerpers even richten op de ondernemer achter de kunstenaar.
Na een opstapje in het Tate Modern (2005) en een voorsmaakje in het MoMA (Denkmal 11, 2008) bouwde Jan De Cock (°1976) in acht zalen van het Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR) in zijn eigenste Brussel een reuzengrote installatie: Repromotion, met als ondertitel A Development Of The Artist Studio In Space (2009). Zaal na zaal lopen we door een woekering van constructies in vezelplaat, gestoffeerd met foto's en beeldhouwwerken.