Met N-VA zal cultuurbudget zeker niet stijgen

Dinsdagavond gaven Siegfried Bracke en Johan Swinnen voor een eerste keer te kennen met welke voorstellen voor het cultuurbeleid N-VA dit voorjaar naar de verkiezingen trekt. De cultuursector moet niet meer rekenen op een stijging van het budget zoals de afgelopen legislatuur en zal al tevreden mogen zijn als er niet wordt bespaard. De prioriteit gaat naar de grote huizen, en ook voor de federale cultuurinstellingen moet er eindelijk een oplossing komen. Ze deden hun uitspraken tijdens een debat van rekto:verso en Campo over cultuur en N-VA. (Apache)

Bracke begon met toe te geven dat N-VA nog een hele weg af te leggen heeft. “Wij zijn een jonge partij”, vertelde hij aan een overvolle zaal wantrouwige toeschouwers in Gent. “We zijn met cultuur nog nooit echt goed bezig geweest en hebben daarover nog veel bij te leren.” De meeste recente tekst die moderator Koen Brams van N-VA over cultuurbeleid had gevonden, dateerde van 2004. Johan Swinnen kon hem gerust stellen: een werkgroep binnen de partij is bezig een programma uit te schrijven. Dat bevindt zich in de finale fase. Swinnen is binnen de cultuursector onder meer bekend als oud-directeur van het Hoger Instituut voor Schone Kunsten, maar werkt als partijsecretaris voor N-VA in de Kamer. Hij treedt ook op in één van de 25 campagnefilmpjes van de partij. Over de budgetten voor cultuur werden geen cijfers gegeven, maar er werd ook weinig aan de verbeelding overgelaten.

Johan Swinnen: We willen er vooral voor zorgen dat de grote cultuurhuizen niet moeten besparen

Bracke: “We zijn er trots op dat de Vlaamse regering de afgelopen vijf jaar het cultuurbudget met 10 procent heeft kunnen optrekken, maar er is niemand die kan beweren dat de komende legislatuur hetzelfde zal gebeuren. Na 25 mei zal er een stilstand zijn, als er al niet bespaard moet worden.” Johan Swinnen legde verder uit: “de middelen zijn beperkt. We willen er vooral voor zorgen dat de grote cultuurhuizen niet moeten besparen en voluit kunnen gaan. Maar er zal meer moeten worden samengewerkt, en instellingen zullen hun verantwoordelijkheid moeten opnemen om voor eigen middelen te zorgen.”

Daarnaast werd er in nogal vage bewoordingen een ‘budget voor experimenten’ aangekondigd dat er voor moet zorgen dat artiesten kunnen groeien, en wordt er ingezet op internationalisering. Swinnen was vooral bekommerd om het ontsluiten van archieven en erfgoed. “Herman Selleslags wil zijn archief van fotomateriaal en miljoenen negatieven wegschenken. Hij kan er nergens mee terecht. Antwerpen heeft een fotomuseum, maar er is niemand die een professioneel archief bijhoudt. Daar moeten we werk van maken.”

Alarmbellen bij het SMAK

Ook de federale cultuurinstellingen waarvan er zoals de Brusselse musea onder leiding van Michel Draguet verkommeren door slecht bestuur, moeten een onderdak vinden. Het toezicht daarvan wordt in de plannen van N-VA geregionaliseerd of bicommunautair geregeld met de twee gemeenschappen. Daar was vooral opponent en dramaturg Klaas Tindemans (RITS) het mee oneens: “Dat bicommunautair toezicht zorgt enkel voor meer ruzie. Die huizen moeten federaal blijven: zeker in Brussel. De manier waarop Jan Goossens daar de KVS en het Théâtre National samenbrengt werkt inspirerend.”

In Gent trok het SMAK vorig jaar een derde minder bezoekers dan het jaar ervoor: dan moet er een alarmbel afgaan

Het hele debat was breder van opzet dan enkel de concrete partijstandpunten van N-VA. Daarin werden de verschillen tussen de N-VA’ers en hun tegensprekers – naast Tindemans ook Joost Vandecasteele – duidelijker. Bracke maakte er geen geheim van dat de bereikcijfers van de kunsten belangrijk zijn. Bracke: “In Gent trok het SMAK vorig jaar een derde minder bezoekers dan het jaar ervoor: dan moet er een alarmbel afgaan. Ik wil daar een grondige uitleg over horen, maar ik krijg het verhaal dat er interessante tentoonstellingen liepen die helaas moeilijker te begrijpen waren door het grote publiek. Dat is een probleem..” Die aandacht voor bezoekers verontrustte Vandecasteele: “kunstenaars moeten kunnen groeien. Het kan goed zijn dat ze pas na een heel aantal jaren een groot succes boeken. Wie meteen naar de cijfers kijkt, heeft daar geen oog voor.”

Vandecasteele ging verder: “Ik heb niets met Vlaams Belang: die partij heeft nog nooit een standpunt verkondigd waar ik me zelfs maar enigszins in kan vinden. En toch vind ik het de normaalste zaak van de wereld dat die geld van de overheid krijgt. Net als voor het leger of religies. Waarom geldt dat niet voor de cultuursector? Ons gezondheidsbeleid wordt ook uitgetekend door mensen die op het terrein werken. Dat kan net zo goed voor de cultuursector werken.”

Onzin van Luc Tuymans

De grootste kritiek was er op de gemeenschapsvormende werking van cultuur en de nadruk die N-VA daar op legt. Bracke noemde zijn partij een ‘gemeenschapspartij’. “Wij zijn geen neoliberalen die alleen maar geautomatiseerde individuen zien. Wij zien een gemeenschap waarin sociale verbanden bestaan. Die maken het ook mogelijk om solidair te zijn: met mensen waar je helemaal niets mee hebt, lukt dat niet. Cultuur geeft die banden mee vorm.”

Klaas Tindemans hield er een andere definitie op na: “in de 20e eeuw heeft kunst, en vooral de avant-garde die gemeenschap net stuk gemaakt. Die bestaat niet meer. Kunst moet die verbanden net in vraag stellen en de politiek ondermijnen: dat is haar rol. Het is aan politici om de radicale oppositie tegen zichzelf te organiseren door kunstenaars te ondersteunen.”

Naar het einde toe werd er een (ijdele) poging ondernomen om de wrijvingen tussen de cultuursector en N-VA uit te klaren. Bracke gaf toe dat de vernietigende opmerkingen van Bart De Wever over het voorstel om het De Coninckplein naar dichter Herman te vernoemen ongelukkig waren, en wilde niet dat zijn partij afgerekend werd op onnozelheden van lokale N-VA’ers zoals het boycotten van een Engelstalige musical. Vandecasteele reageerde: “De cultuursector mag dan ook niet worden afgerekend op de onzin die Luc Tuymans soms uitkraamt. Er is niemand die voor ons allemaal kan spreken: wij maken meer ruzie dat de Turnhoutse afdeling van N-VA.”

Naar aanleiding van de verkiezingen in mei organiseren rekto:verso en Campo nog meer debatten. Informatie en een videoverslag van het vorige debat daarover vindt u hier.