Katrien Van Langenhove

Signalement: Verhalen schrijven de stad

Soms lijkt men het te vergeten, maar onze toekomst zal in de stad worden geschreven. Gelukkig duiken er de laatste tijd geregeld publicaties op waarin de stad in al haar complexiteit wordt belicht. Dit jaar verschenen Naar de stad, een lijvige bundel kortverhalen, Mensen maken de stad, dat de krachtlijnen voor een toekomstig stedelijk beleid uitzet, en Rebel Cities, een strijdvaardig pamflet dat oproept ‘het recht op de stad’ in handen te nemen. Stuk voor stuk tonen ze blikken die we te weinig zien. Een schat voor wie oog heeft voor de enorme uitdagingen waar de steden voor staan.

 

Redactioneel: Het nieuwe onthouden

De toekomst ligt niet meer voor het grijpen. Maar leggen we wel genoeg verbeeldingskracht aan de dag? Als multiculturele grootstad wordt Brussel geregeld ‘stad van de toekomst’ genoemd. Een regio die de derde rijkste van Europa is en waar drie op de tien kinderen uit een gezin komen waarin niemand werkt. Waar de jongerenwerkloosheid boven de veertig procent piekt. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst? Waarom is het wachten op een ontwerp voor de stad van de toekomst, dat zowel de sociaal-culturele als economische en ecologische vraagstukken aanpakt?

Hoeveel toekomst heeft het verleden? Gesprek Berber Bevernage - Frederik Le Roy

Het verleden is nooit weg. Met regelmaat draaien we de klok even terug en houden we grote herdenkingen. Zoals bij de viering van een halve eeuw Expo ’58 gaat het vaak om een kritiekloze herdenking, en om een herinnering aan hoe we vroeger de toekomst droomden. Aan de universiteit van Gent verrichten historicus Berber Bevernage en theaterwetenschapper Frederik Le Roy onderzoek naar onze omgang met het verleden, op sociaal en cultureel vlak. Een gesprek.

 

Bewegende beelden. De roep van de ecodocumentaire

Al worden we overspoeld met informatie over de rampzalige gevolgen van de klimaatopwarming, onze voetafdruk verkleint er niet op. Energiecrisis? Je kop in het zand steken kan altijd nog. Steeds meer documentaires met een overduidelijke (groene) boodschap proberen tot actie aan te zetten. Hoe moeten we ons verhouden tot hun artistieke gebreken, maar tegelijk tot hun grote activerende slagkracht?

 

Signalement: Woord houden, 'Ariel Dorfman. an Aesthetics of Hope' van Sophia A. McClennen

De activistische veelschrijver Ariel Dorfman is een uitzondering. Hij mengt onconventionele fictie met scherpe cultuurkritiek en zoekt onvermoeibaar naar manieren om de toekomst positief te verbeelden, zowel in het Chili na Pinochet als in de VS na 9/11. Ariel Dorfman. An Aesthetics of Hope geeft een grondig beeld van zijn veelzijdige en omvangrijke oeuvre, maar beperkt zich daar niet toe: ook het boek is een voorbeeld van hoe kritiek en engagement elkaar niet uitsluiten.

Redactioneel: Onze Waalgrens

Quizke. Wie is Fadila Laanan? (tip: geen kunstenaar.) In welke stad staat het BAM? (tip: ja, een museum.) En hoe heet het toptalent achter Calvaire en Vinyan? (tip: twee van de meest indrukwekkende films die de Belgische cinema de laatste jaren baarde). Geen zorgen, ook wij moesten tot voor kort minstens twee kruisjes zetten. Dat voelt nogal absurd aan. Waarom weten we zo weinig over kunst en cultuur in Wallonië?

 

Signalement: De kunst van het stelen. 'Reality Hunger' van David Shields

Soms verkoopt een boek zichzelf. Reality Hunger: A Manifesto van David Shields is een vurig pleidooi voor non-fictie, en moet een bijbel worden voor een nieuwe generatie die de relatie kunst en werkelijkheid wil – of noodgedwongen moet – herdefiniëren. Het boek doet heel wat stof opwaaien en zou bijzonder in trek zijn bij Amerikaanse studenten literatuur. Dat is niet verwonderlijk.

 

Zo oud als het nieuws

Het Duitse collectief Rimini Protokoll maakt sinds 2000 theater met diepe ankers in de realiteit en gooit daarmee hoge ogen in Europa en daarbuiten. Tijdens het Playground-festival in Leuven brachten twee van de kernleden, Helgard Haug en Daniel Wetzel, de Belgische première van Breaking News: met een hoop parallelle journaals en een aantal echte tv-reporters, onder wie Stefan Blommaert. Op zich nieuwswaardig, of niet?

 

Redactioneel: Alle dagen zomer

In de zomer, met zijn allen op strand of wei, zien we alles door een andere bril. Festivals her en der leiden zo ver mogelijk weg van het alledaagse. Naar buiten trekken we, weg van de instituten en de vaste denkkaders. Maar voor te veel festivals lijkt die niet-doordeweekse cultuur op zich al hun bestaan te rechtvaardigen: ze bieden eigenlijk niet zo veel meer dan 'feestelijke' of voorverwarmde kost. Terwijl seizoensgebonden voedsel vooral vers moet smaken. Omdat velen dezelfde droom delen: samen met geestesgenoten proeven van frisse creaties op festivals waar inhoudelijke dialoog en artistieke bevruchting centraal staan, waar je dingen kunt ontdekken die doorgaans minder voorhanden zijn, waar je samen grenzen opzoekt en overschrijdt. Er mag in de vakantie eens wat meer écht buiten de lijntjes gekleurd, vinden we.

 

Gevangen in de werkelijkheid

Elkaar maar laten begaan, generaties hebben elkaar laten begaan... En het resultaat is dit. Waar we nu zijn. De Heining, dat is het resultaat. De heining van Jan Van Loy, een eigentijdse fabel die een nominatie voor de Gouden Uil in de wacht sleepte, toont waar een angstige samenleving op uitdraait: een nachtmerrie, zwart, bikkelhard. Of een spiegel van de bittere realiteit? In elk geval: een mokerslag.

 

Theater en religie: zin in verzoening

In theater lijkt religie waarlijk heropgestaan. Bijbelteksten en katholieke oersymbolen mogen weer, en de Vader daalt in allerlei varianten op de podia neer. Kamp Jezus vormt daar geen uitzondering op, wel integendeel. De acteurs van Wunderbaum zingen uit volle borst en lijken moeiteloos tot en over God te praten. Maar hoe zeg je iets zinnigs over zingeving, zonder aan den lijve te ervaren wat geloof is? Hoe prikkelend kan theater zijn als het wil spelen met een onderwerp als — godbetert — religie?